KAĞIT SANAYİİNE HAM MADDE YETMİYOR
Türkiye’de hurda kağıt toplama miktarı 3.2 milyon tondur ve tamamı kağıt sanayii tarafından satın alınmaktadır. 2018’de üretim için gereken toplam hurda kağıt ihtiyacı 4 milyon tona ulaştı. Sanayii ihtiyaç duyduğu ham maddeyi ithal ederek karşılamak durumunda kaldı. 2021’de yeni kapasitelerin devreye girmesiyle ihtiyaç duyulan hurda kağıt miktarı 6 milyon tona ulaşacak. Eğer yurt içi geri kazanım miktarını artıramazsak, yurt dışından ihtiyaç duyacağımız hurda kağıt miktarı 2 milyon tona yükselecek. Ülke içerisinde toplanan ham maddemiz olan hurda kağıdın bize yetmediği açıkça ortadadır. Türkiye’de geri kazanım hızı kağıt geri dönüşüm sanayiinin yatırım hızına yetişememektedir.
KATMA DEĞER ÜRETİYORUZ
Sektör olarak ithal ettiğimizden fazlasını ihraç ediyoruz. 2018 yılında 725 bin ton hurda kağıt ithalatına karşın, katma değer üreterek 868 bin ton mamul ihracatı gerçekleştirdik. Cari açığın kapanmasına ve istihdamın artmasına olumlu yönde katkıda bulunduk. Sektör olarak doğrudan 70 bin çalışanı istihdam ediyor ve alt tedarikçilerle birlikte dolaylı olarak 1 milyon kişiye iş imkanı sağlıyoruz.
ÇÖP ALMIYORUZ
Basında uzunca süredir Avrupa’dan özellikle İngiltere’den çöp alıyoruz haberleri yapılıyor. Bu haberlerin ana öznesi plastik olmakla birlikte maalesef hurda kağıt da bu haberlerden olumsuz yönde etkileniyor ve yurt içinde birtakım haberler sadece hurda kağıt üzerinden yapılıyor. Çünkü toplanan ambalaj atığının yaklaşık %70’ini hurda kağıt oluşturmaktadır. Bizler çöp ithal etmiyoruz. İsteyen gerek gümrüklerde gerek fabrikalarda ithal edilmiş tertemiz kâğıt balyalarını yerinde inceleyebilir. Bu konuda devlet denetimleri artırıp çöp ithal edilmediğini kayıt altına alabilir.
HURDALAR İKİ-ÜÇ DEFA EL DEĞİŞTİRİYOR
Hurda kağıt birkaç kaynaktan temin edilmektedir. AVM’ler, marketler, matbaalar, sanayiden gelen üretim artıkları, OSB’ler, konutlar ve sokak toplayıcıları. Konutlardan toplama maalesef yok denecek kadar az. Sokak toplayıcıları çöplerden topladıkları dönüşebilen ambalaj atıklarını ara depolara satmaktadır, ara depolar bunları ayrıştırarak daha büyük toplama firmalarına satıyor. Nihai olarak ham madde fabrikalara gönderiliyor. Yani sokak toplayıcılarından gelen ham madde iki-üç defa el değiştirmekte ve bu ticaretten en düşük payı onlar almaktadır. İdare yasal bir düzenleme yaparak sokak toplayıcılarını meslek sahibi olarak tanıyabilir ve fabrikalara doğrudan satış yapma imkanı sağlayabilirse, o durumda gelirlerinde önemli oranda bir artış söz konusu olabilir. Yoksa her zaman olduğu gibi aracılar bu durumu istismar etmeye devam edecektir.
KAĞIT FARKLI
Bütün hurdalar tek bir sınıfta değerlendiriliyor. Siz hiç kâğıda sarılmış ve ölmüş bir balina gördünüz mü? Kâğıt doğayı kirleten bir ürün değildir ve diğer atıklarla aynı kefeye konulmamalıdır. Biz temiz üretim yapıyoruz ve hurda kâğıdı geri dönüştürerek dünya çapında ormanları koruyoruz. 2018’de yaptığımız üretimle 68 milyon ağacın kesilmesini önlemiş olduk. Doğal kaynakların korunmasında zincirin vazgeçilmez bir halkasıyız. Kâğıt sanayiini bitirecek adımlar hem ülkemize hem de dünyaya zarar verir.
HAM MADDE FİYATLARINDAN BAĞIMSIZ BİR SİSTEM
Avrupa’da toplama sisteminin finansmanı, sanayinin fiyatlarından bağımsız işlemektedir. Ham madde geri kazanım miktarı, fiyat artışları ya da azalışlarından etkilenmemektedir. Bunun sebebi kirleten öder prensibi dahilinde, geri toplama finansmanının piyasaya ambalajlı ürün süren firmalar tarafından karşılanıyor olmasıdır. Örnek alınması ve uygulanması gereken gerçek sistem budur. Bu bağlamda, geçen yıl sonunda çıkan ÇEVRE KANUNU bir GERİ KAZANIM KATILIM PAYI (GEKAP) öngörmektedir. Bu kanuna bağlı olarak çıkacak yönetmeliklerle kirletici firmalardan önemli bir fon toplanacaktır. Bu fonun toplanması ve geri kazanım sisteminde kullanılmasıyla, sanayiciler üzerinde oluşturulan ve ham madde fiyatına bağlı olarak seyreden dengesizlikler giderilebilecektir.
ÇÖPE GİRMEDEN TOPLANMALIDIR
Biz kağıt geri dönüşüm sanayicileri olarak ham maddemiz olan hurda kağıdın, ÇÖPE GİRMEDEN özellikle evlerde, yani kaynağında ayrı toplanması gerektiğini savunuyoruz. Çöpün içine girdikten sonra çok çabuk bozulan ve kirlenen hurda kağıt, çoğu zaman mukavemetini kaybetmekte ve kullanılamaz hale getirmektedir. Bütün düzenlemelerin bu ham maddenin çöpe girmeden toplanmasını esas alarak çıkarıası gerekmektedir.
HURDA KAĞIT İHRACATI SERBEST
Ham maddemiz olan hurda kağıdın ihracatı, Ticaret Bakanlığı’nın gördüğü lüzum üzerine şarta bağlanmıştı. Yani, hurda kağıdını yurt dışına satmak isteyen bir şirket, üç fabrikadan izin almak zorundaydı. Bu şartın kaldırılması, serbest piyasa koşullarının bir gereği olarak toplama şirketleri tarafından sürekli dile getirildi. Bugün aynı şirketler, hurda kağıt ithalatına kota getirilmesi gerektiğini ifade ediyor ve kendileriyle açıkça çelişiyorlar. 1 Haziran 2018 tarihinde yayımlanan bir tebliğle söz konusu şart Ticaret Bakanlığı tarafından kaldırılmış ve böylece hurda kağıt ihracatı serbest hale gelmiştir. Toplama firmaları hurda kağıdı artık diledikleri kadar ihraç edebiliyorlar. Fakat, gerek dünyada hurda kağıt fiyatlarının düşmesi gerekse yurt içinde toplanan kağıdın kalitesizliğinden dolayı bugünlerde ihracat yapmaları pek mümkün değil.
FABRİKALAR KAPANIR
Avrupa’da hurda kağıt fiyatları bugün itibarıyla ton başı 5-50 Euro iken Türkiye’de ton başı ortalama 110 Euro’dur. Yani Türkiye’de satın aldığımız hurda kağıt bize daha pahalıya mal olmaktadır. Ham maddeyi ucuza mal eden Avrupalı kağıt üreticileri, bitmiş ürün fiyatlarını aşağılara çektiler ve böylece dünya ile rekabet etmede zorluklar yaşamaya başladık. Ham madde fiyatı yanında enerjide, işçi maliyetlerinde ve kimyasal maddelerde yaşanan fiyat artışları sanayicileri zora sokmaktadır. Sanayici adeta bıçak sırtında ve çok hassas bir denge üzerinde faaliyetlerini sürdürmektedir.
TOPLAMA FİRMALARI KAĞIT SATACAK YER BULAMAYACAK
Dünyadaki fiyat ortalamasının üzerinde bir maliyetle satın aldığımız hurda kağıdın ithalatına bir kota getirilmesi ya da ek bir fonla vergilendirilmesi halinde, hurda kağıt maliyetleri artık katlanılamaz hale gelecektir. Bu fiyatlarla ihracat yapmamız ve dünya ile rekabet etmemiz mümkün olmadığı gibi faaliyetlerimiz sürdürmemiz söz konusu olamayacaktır. Doğacak boşluğu diğer ülkelerin üreticileri dolduracak, üretim yapamayacak hale gelen Türkiye, adeta bir mamul kağıt ithalat cenneti olacaktır. Hurda toplayıcı firmalar, hurda kağıt satacak fabrika bulamayacak, kağıt sanayiinde çarklar duracaktır.
