Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Nisan 2013’te düzenlediği III. Atık Sempozyumu Antalya’da gerçekleştirildi. Atıkların çeşitli açılardan ele alındığı ve sektör paydaşlarının yoğun ilgisiyle yürütülen bu sempozyumda paneller düzenlendi, sorular soruldu ve cevaplar verildi. Herkes kendince sorunlarını dile getirdi ve çözüm yollarını bulmaya çalıştı fakat bir kez daha görüldü ki özellikle bizim alanımıza giren ambalaj atıklarıyla ilgili sektörün sorunları dile getirmesi yanında bunlara ait çözüm yollarını da acilen ortaya koyması gerekmektedir. Gerek ülke olarak gerek daha dar kapsamda sektör olarak kendimizi konumlandırırken Avrupa’daki çeşitli kriterleri kendimize ölçü olarak alıyor ve bu kriterlere göre bir yol haritası çizmeye çalışıyoruz. III. Atık Sempozyumu’nda yaptığımız sunumda da belirttiğimiz gibi Avrupa geri dönüşüm faaliyetlerini aşağıdaki prensiplere göre sürdürmektedir.
Bunlar:
1.Avrupa geri dönüşüm sanayiinin desteklenmesi
2.Avrupa’da yeşil istihdam yaratılması
3.Atık nakliyesinden kaynaklanan emisyonun düşürülmesi
4.Avrupa çevre müktesebatına uygun geri dönüşüm faaliyeti yürütülmesi
5.Atık toplama sistemlerine yapılan yatırımların ekonomik canlılık ve zenginleşme olarak geri dönmesi
6.Geri dönüşüm sürecinin daha şeffaf yürütülmesi, daha etkin kontrol edilmesi ve böylece tüketici güveninin artması
Aslında bu amaçlar doğrultusunda faaliyet yürütülen İspanya’da 29 Kasım 2012’de yürürlüğe giren İspanya Atık Kanunu Avrupa’nın tamamında etkileyecek gibi görünüyor çünkü İspanya, Avrupa’da Almanya’dan sonra ikinci büyük kağıt üreticisi konumundadır. Burada asıl hedeflenen (a) istihdam yaratılması, (b) nakliyeden kaynaklı emisyonların düşürülmesidir. Ayrıca, AB dışına çıkacak kağıdın gideceği ülkelerde Avrupa standartlarının yürürlükte olması gözetilmekte ve özellikle atık kağıdın ülke içinde değerlendirilmesi amaçlanmaktır. İspanya Atık Kanunu: Madde 16.3: ‘Geri dönüşüme uygunluk arzeden atık malzemelere istinaden, kamu yöneticileri çevresel birtakım nedenlere dayanarak geri dönüşüm işleminin Avrupa Birliği içerisinde gerçekleştirilmesi amacıyla geçici mekanizmaları işletme yetkisine sahiptir.’ Madde 16 Yeni Ek Hüküm: ‘Üreticiler ve elinde geri dönüşebilen malzemeyi ilk elden bulunduranlar, atıkları Avrupa Birliği (AB) dışına göndermeden kaynaklanabilecek çevresel etkileri önleme adına – ilgili yönetmeliğe uygun olarak – atıkların AB içerisinde değerlendirilmesine öncelik verebilirler.’ Büyük perakende mağazaları, bankalar, otel zincirleri, hizmet şirketleri, belediye meclisleri vb kurum ve kuruluşlar, 29 Kasım 2012 tarihinde yürürlüğe giren İspanya Atık Kanunu’na istinaden bundan böyle geri dönüşebilen atık malzemelerin Avrupa sınırları içerisinde geridönüştürülmesini kanunen talep edebilecekler. Yeni kanun sayesinde İspanya’daki geridönüşebilen atık malzeme üreticileri, atıkların gideceği nihai yerle ilgili karar verebilecekler ve artık Avrupa’da İmal Edilmiştir (Made in Europe) ibaresi geridönüşümde esas hedef olarak belirlenecek.
2011 Atık Kanunu, İspanya’da belediye meclislerine Avrupa Birliği sınırları içinde geridönüşüm yapma yetkisi veren ilk kanundur. Günümüzde, çevre meseleleriyle ilgili acil tedbirleri içeren kanun maddelerinin yürürlüğe girmesiyle birlikte ekonomik etkinliği artırmak amacıyla yakın bir çevrede geridönüşüm yapılması mümkün hale gelmiş ve bu konudaki yetkiler bütün üreticilere ya da geri dönüşebilen malzemeyi elinde ilk bulunduranlara verilmiştir. Burada sözü edilen İspanya kanunu gibi önlemlerle AB bünyesinde oluşturulan Avrupa Geri Dönüşüm Topluluğu 2020’ye kadar Avrupa’da 400.000 yeni istihdam yaratılacağını öngörmektedir. Kağıdın farklı ülkelerde aynı şekilde koruma altına alınması Avrupa’ya özgü bir durum değildir. Yunanistan’da hurda kağıt ihraç etmek için lisanslı firmalarla çalışmanız gerekiyor ki bu zorlu bir süreci sabırla ve yılmadan takip etmeniz anlamına geliyor. Şu anda hurda kağıt ihracatından rahatsız olan AB’de de bu konuda çalışmalar yapılmakta ilk olarak da İspanya hurda kağıt ihracatını izne bağlamış bulunmaktadır. (http://www.cepi.org/node/13230) Bu çalışmayla, Avrupa Birliği’nden (AB) çıkan hurda kağıdın yine AB içerisinde kullanılması hedeflenmektedir. Mısır, Suriye, Çek Cumhuriyeti ve İran’da hurda kağıt ihracatı yasaklanmış durumdadır. Belarus’ta 2011-2012 yılları arasında hurda kağıt ihracatına yasak getirilmiştir ve 2013’te bu yasak devam etmektedir. Uzakdoğu’da da aynı uygulamarın bulunduğunu görüyoruz. Tayvan ve Malezya’da da hurda kağıtta ihracat yasağı bulunmaktadır.
